สำหรับคนที่มีที่ดินไว้ในครอบครอง ควรรู้ไว้เลยว่าการรังวัดที่ดินมีความสำคัญเป็นอย่างมาก เพราะในอนาคตไม่ว่าเราจะซื้อขายที่ดิน หรือการแบ่งที่ดิน แยกโฉนด หรือได้รับมรดกที่ดิน ก็มีความจำเป็นจะต้องระบุขนาดที่ดินให้ตรงกับโฉนดที่ถือครองไว้ อีกเรื่องที่มีความสำคัญก็คือ หากเราไม่ตรวจสอบกำหนดแนวเขตให้ชัดเจน อาจทำให้ต้องเสียที่ดินบางส่วนไปโดยไม่ทันตั้งตัว
การรังวัดที่ดิน รวมถึงการแบ่งแยก การรวม การสอบเขตที่ดิน ซึ่งเป็นเรื่องที่ไม่ใช่ทำครั้งเดียวจบแล้วจบเลย เพราะหากปล่อยไว้นาน ๆ ไป หลักแนวเขตของเราอาจจมดินหายไป ถูกย้ายที่จนหาไม่เจอ หรือถูกย้ายที่ล้ำเข้ามาในเขตเรา ก็จะกลายเป็นปัญหาใหญ่อย่างแน่นอน แต่การรังวัดที่ดินทำอย่างไร มีขั้นตอนแบบไหน เรามีข้อมูลดี ๆ มาฝากกัน เพื่อเป็นการปกป้องสิทธิ์ในที่ดินของเรา มาทำความรู้จัก ‘การรังวัดที่ดิน’ พร้อมประโยชน์ที่เจ้าของที่ดินควรรู้
ทำไมต้องรังวัดที่ดิน?
การที่เราต้องทำรังวัดที่ดินของเราเองนั้น ก็เพื่อให้ทราบขนาดพื้นที่ ขนาดเนื้อที่ เพื่อความชัดเจน จะได้รู้ว่าที่ดินผืนที่เราครอบครอง มีขนาดความกว้างความยาวเท่าไหร่ มีเนื้อที่ทั้งหมดกี่ไร่ กี่งาน กี่ตารางวา จะได้ระบุถึงสภาพที่ดินว่าเป็นอย่างไร เช่น เป็นที่สวน เป็นที่นา ฯลฯ รวมถึงจะได้รู้ว่า ที่ของเราอยู่ติดกับที่ดินของใครบ้าง หรือมีเขตติดต่อกับที่สาธารณประโยชน์อื่น ๆ บ้างหรือเปล่า เพื่อจะได้บันทึกไว้ว่าตั้งอยู่ ณ ที่ไหน ตำบล อำเภอ หรือจังหวัดอะไร เพื่อเอาไว้ใช้ในการยืนยันสิทธิครอบครอง และแสดงความเป็นเจ้าของที่ดินอย่างถูกต้องตามกฎหมาย
ประเภทการรังวัดที่ดินมีแบบไหนบ้าง
1. การรังวัดแบ่งแยก เมื่อเราจะแบ่งที่ดินผืนใหญ่ออกเป็นหลาย ๆ แปลง เพื่อประโยชน์ในการซื้อขาย การแบ่งมรดก หรือสาเหตุอื่น ๆ ต้องไปยื่นคำร้องขอรังวัดกับเจ้าหน้าที่ที่ดิน ขอออกโฉนดแปลงที่ดินแบ่งแยก
2. การรังวัดรวมโฉนด เป็นการวัดที่ดินในกรณีที่เราซื้อที่ดินที่อยู่ติดกัน แล้วต้องการรวมโฉนดให้เป็นที่ดินผืนเดียว ต้องไปยื่นคำร้องเพื่อขอรังวัดใหม่ เพื่อให้กรมที่ดินออกโฉนดแบบรวม
3. การรังวัดสอบเขต คือการขอรังวัดใหม่เพื่อตรวจสอบว่าเนื้อที่จริง ๆ ว่าตรงกับโฉนดหรือไม่ หรือกรณีหมุดแนวเขตหาย หาไม่เจอ ต้องยื่นคำร้องเพื่อขอรังวัดใหม่ แก้ไขเลขหลักหมุดในโฉนดให้ถูกต้อง
เอกสารในการขอรังวัดที่ดิน ต้องเตรียมอะไรบ้าง
เราสามารถยื่นคำขอได้ที่สำนักงานที่ดินจังหวัด สำนักงานที่ดินอำเภอ ที่ที่ดินของเราตั้งอยู่ พร้อมนำหลักฐานประกอบการขอรังวัดที่ดิน โดยมีขั้นตอนดังนี้
1. เอกสารส่วนตัว บัตรประจำตัวประชาชน ทะเบียนบ้าน ทะเบียนสมรส หลักฐานการเปลี่ยนชื่อตัว ชื่อสกุล (ถ้ามี)
2. เอกสารสำหรับการรังวัดที่ดิน เช่น โฉนดที่ดิน หรือหนังสือรับรองการทำประโยชน์ โดยมีรายละเอียด
- เป็นหนังสือแสดงกรรมสิทธิ์ประเภทเดียวกัน ยกเว้นโฉนดแผนที่กับโฉนดที่ดินให้รวมกันได้
- มีชื่อผู้ถือกรรมสิทธิ์ที่ดินในโฉนดที่ดินตรงกันทุกฉบับ และยังมีชีวิตอยู่
- ที่ดินต้องเป็นผืนเดียว ตั้งอยู่ในจังหวัด หรือสำนักงานที่ดินเดียวกัน
ขั้นตอนการขอรังวัดที่ดิน ทำอย่างไร
- รับคำขอสอบสวน ที่สำนักงานที่ดิน พร้อมชำระค่าธรรมเนียม
- ฝ่ายรังวัดนัดหมาย พร้อมแจ้งจำนวนเงินมัดจำในการรังวัด พร้อมทำหนังสือแจ้งเจ้าของที่ดินผืนข้างเคียง
- ฝ่ายรังวัดดำเนินการรังวัด คำนวณพื้นที่ เขียนรูปแผนที่ในโฉนดที่ดิน ส่งเรื่องต่อให้ฝ่ายทะเบียน
- ฝ่ายทะเบียนดำเนินการ จดทะเบียนแบ่งแยก ตรวจอายัด พร้อมชำระค่าธรรมเนียม
- จัดทำโฉนดที่ดิน เจ้าพนักงานที่ดินลงนามและประทับตรา
- มอบโฉนดที่ดิน หากเป็นกรณีรังวัดแบ่งแยก เจ้าหน้าที่จะมอบโฉนดที่ดินให้ครบทุกคนตามรายชื่อ
ประโยชน์ของการรังวัดที่ดิน
1. ช่วยให้เราได้รับรู้ขนาดที่ดิน แนวเขตการครอบครองที่ดิน และมีเอกสารรับรองที่ครบถ้วนถูกต้องจากราชการ
2. ช่วยป้องกันการเสียกรรมสิทธิ์ครอบครอง ที่อาจจะเกิดมาจากสาเหตุการรุกล้ำที่ดิน รุกล้ำพื้นที่ การเลื่อนเขตหมุดที่ดิน การทำลายหมุด หรือหมุดหาย
3. ป้องกันการถูกรอนสิทธิ์ เช่น การใช้ที่ดินของเราเป็นทางเข้าออก
4. ป้องกันไม่ให้เส้นทางสาธารณะรุกล้ำเข้ามาในที่ดิน เช่น คลอง ห้วย ถนน ฯลฯ เพราะหากปล่อยไว้จะทำให้เสียพื้นที่ออกไปโดยไม่รู้ตัว
5. ป้องกันปัญหาทับซ้อนของเขตที่ดิน หรือการเหลื่อมซ้อนของแนวที่ดินผืนอื่นที่มีแนวเขตติดต่อกัน
ข้อควรรู้ขณะรังวัดที่ดิน
- ควรบันทึกภาพ ถ่ายภาพการรังวัด หรือภาพแนวเขตต่าง ๆ เพื่อเก็บไว้เป็นหลักฐาน ใช้ป้องกันปัญหาที่อาจเกิดขึ้นในอนาคต หากมีการเปลี่ยนแปลงใด ๆ เพื่อนำไปใช้ยืนยันแนวเขตที่ดิน จุดปักหมุดเขตที่ดิน รวมทั้งป้องกันไม่ให้สูญเสียที่ดินโดยไม่รู้ตัว
- ก่อนทำนิติกรรมที่ดิน จำเป็นต้องให้สำนักงานที่ดินรังวัดที่ดิน เพื่อเป็นการตรวจสอบแนวเขต จำนวนที่ดิน ให้ตรงตามโฉนด ควรทำการรังวัดทุก ๆ 10 ปี เพื่อประโยชน์ของเราเอง และความถูกต้อง เป็นการป้องกันการที่คนอื่นมาอ้างครอบครองปรปักษ์ในที่ดินของเรา
สำหรับผู้เป็นเจ้าของที่ดิน ควรรู้ไว้เลยว่าการรังวัดที่ดินเป็นเรื่องสำคัญ ที่ไม่ควรปล่อยปละละเลย หากไม่ได้ทำการรังวัดพื้นที่จริง พอนาน ๆ ไป ที่ดินบางส่วนของเรากลายเป็นของคนอื่น ก็จะกลายเป็นปัญหาใหญ่ตามมา เจ้าของที่ดินที่ไม่ได้ทำการรังวัดมานาน แนะนำให้รีบไปดำเนินการ เพื่อป้องกันการเสียกรรมสิทธิ์ในการครอบครองที่ดิน ใครที่อยากได้ข้อมูลดี ๆ เกี่ยวกับเรื่องที่ดินเพิ่มเติมแนะนำให้เข้าไปที่เว็บไซต์ DDproperty.com เว็บไซต์มาร์เก็ตเพลส ด้านอสังหาริมทรัพย์อันดับ 1 ของไทย ได้รวบรวมข้อมูลประกาศซื้อ-ขาย-เช่า ที่น่าสนใจ ทั้งโครงการใหม่และบ้านมือสอง ในหลากหลายทำเลครอบคลุมทั่วประเทศ พร้อมเป็นแหล่งรวมความรู้ที่น่าสนใจ และเป็นประโยชน์ในการซื้อ-ขาย-เช่า เพื่อเตรียมความพร้อมก่อนการตัดสินใจซื้อ ให้ผู้ที่อยากมีบ้านเป็นของตัวเอง สามารถเลือกที่อยู่อาศัยที่ตอบโจทย์ได้มากที่สุด